Tarihte Bugün:
Bundan 38 yıl önce, 24 Ocak 1970 günü, Irak Türkmenlerinin yıllardır gelmiş geçmiş hükümetlerden bekledikleri olağan kültürel haklarının tanındığı, bizzat Irak cumhurbaşkanı Ahmet Hasan el-Bekir tarafından, belge niteliğindeki, tarihi bir bildiri okunarak bütün dünyaya ve Irak halkına ilan edildi. Irak Türkmenlerinin haklı talebinin karşılanması, başta Irak Türkmenleri olmak üzere, bütün Irak birliğinden yana olanları sevince boğmuştur.
Irak hükümetinin 24 ocak 1970 Tarihli, 89 sayılı bildirisinin resmi gazetelerde yayımlanan metni şöyledir:
“Vatandaşların, ülkeye hizmetlerini arttırmanın,milli birliği koruma ve mücadele azmini derinleştirmenin, onların ancak meşru haklarına kavuşmaları ile sağlanacağına inanan 17 Temmuz devrimi, Türkmen azınlığının yaşadığı bölgelerde, kültürel haklarını kullanmasını uygun görmüştür”
Bundan dolayı Irak’ın İhtilal Komuta Konseyi 24 Ocak 1970 tarihli oturumunda :
1. İlk okullarda Türkmen dili okutturulmasına,
2. Bu dille öğretim yapan bütün okullarda açıklama usullerinin Türkmen diliyle
yapılamasına,
3. Türkmence öğretim hususunda Talim ve Terbiye Bakanlığı'na bağlı bir müdürlüğün
kurulmasına,
4. Türkmen edebiyatçı,şair ve yazarlarının, kendilerine mahsus bir birlik kurmalarına
imkan verilmesine, eserlerini bastırabilmeleri için yardım edilmesine, dil
bakımından istidat ve kabiliyetlerini artırma fırsatı verilmesine ve bu birliğin Irak
Edebiyatçılar Birliği'ne bağlanmasına,
5. Kültür ve Tanıtma Bakanlığı'na bağlı olarak, bir Türkmen Kültür Müdürlüğü
kurulmasına,
6. Türkmence haftalık bir gazete ve aylık bir dergi çıkarılmasına,
7. Kerkük televizyonundaki Türkmence yayınların arttırılmasına, karar verilmiştir.
Türkmenler, 5 Ocak 1970 gününü daha mutlu, hazırlıklı bir şekilde karşılarlar. O zamanki bir milyonu aşkın Türkmen nüfusu, Kuzey batıda bulunan kahraman Talefer ilçesinden başlayarak; Musul’a ve Dicle nehri boyunca, Yunus Peygamber, Karabatak, Yarımca, Reşidiye,Kazıköy, Kızfehre, Tezharap, Karakoyun, Harabdelil, Yengice, Arapcı, şirhan, Selamiye, Beysan, gibi sayılı Türkmen köy ve bucaklarından sonra, Erbil kenti, Altunköprü ilçesi, Kerkük şehri, Taze hurmatu, Leylan ilçeleri ve Yayçı, Tirkalan, kümbetler, Çardaklar, Tuzhurmatu, Bayat, Kifri ,Karatepe, Karahan, kızlarbat, Mendeli, Bedre ve sayamadığımız bir çok köy ve bucakların tümünün özbeöz Türkmen olan ahalisi, bu bildirinin duyulmasıyla birlikte sevinçe boğulmuştur.
Bütün bu saydığımız Türkmen yörelerinde genç, yaşlı, çocuk, kızlı, erkekli muhteşem kalabalıklarla, şenlikli alaylar düzenlemişlerdir, bu coşku ve sevinçlerini de başta zamanın Irak cumhurbaşkanı el-Bekir’e ve radyo ve televizyonlarına, gazetelere telgraf çekerek dile getirmişlerdir.
Bu karara dayanarak Türkmenlerin yaşadığı bölgelerde etnik kökene göre sayım yapıldı, netice müthişti, 199 okul Türkmence okumaya hak kazandı. Yalnız Kerkük şehrinde altmış üçü Erkek elli ikisi Kız olmak üzere 115 okul Türkmence eğitim vermeye başladı.
|
