Mevlit İslam Peygamberi Hz.Muhamme'din doğum günü töreni...
Dilimizde mevlit biçiminde yazılır, mevlit de denir. Hz. Muhammendin doğum
günü olan Rebiüleuvel ayının on ikinci günü törenle kutlanır.
İslam dünyasında, ilk olarak Irak Türkmenleri tarafından Türkmen kenti Erbilimiz’de bu kutsal doğum gününü camilerde ve evlerde mevlit okunması düzenlendi.
Erbil’de Muzafferettin Gökböru tarafından (m1191-h517) Hz. Muhammendin doğumunu anlatan uzun şiirlerle özel törenler ilk olarak islam dunyasında düzenlendi. Atabeyler devrinden sonra, bu anlamda mevlit, anlatan uzun bir şiirle 15.yüzyılda meşhur ozanımız Süleyman Celebi’nin yazdığı vesilet-ün Necat "kurtuluş yolu" adını taşıyan mevlit kitabı, bu doğum törenlerini geliştirdi ve tüm İslam dünyasına yayıldı. Süleyman Celebi’nin Mevlidi Arapça’ya, Farsça’ya, Rumca’ya, Arnavutça’ya da çevrilmiştir.
Daha pek çok ozanlarca da bu tür mevlitler yazılmıştır.
Türkmenlerin yaptıkları doğum törenlerinde Süleyman Celebi’nin mevlidinin okunması gelenek haline gelmiştir. Mevlit, sadece mevlit kandillerinde değil, doğum, ölüm ve bir çok münasebetlerde de okunur. Kadir, Mirâç, regaip ve Berat Kandillerinde de okunur. Bu törenlerde mevlit şekeri dağıtılır, mevlit helvası yapılır ve yenilir, konaklara mevlit şerbetleri sunulur. Kerkük'te çok değerli meşhur okuyucular yetişmiştir, örneğin: Seyit Zeynel Sabuncu.
Molla Abdullah Lobyacı, Hafız Molla Mehmet, Molla Cuma Dabbağ, Topal Molla Mehmet, Hafız Molla Abud Bostancı, Hafız Molla Nurettin Bakal oğlu, Molla Abdulvahit Türkalanlı ve diğerleri. Meşhur Erbil Mevlit okuyucularından: Hac Cemil kapkapçı Hac Faik Bezirgan ve diğerleri. Evlerde okunan mevlit uzun sürerdi, gecenin son saatlerine değin. Sonunda Kerkük hoyratları, manileri, muhtelif makam ve usullerle okunurdu. Mevlidin sonunda, uzun bir dua ile sona verdi.
|
